Sportfaciliteit De Blinkerd verwarmd met rioolwater
Bespaart Gemeente Den Haag 170.000 m3 gas per jaar
Vanaf september 2024 worden zwembad en sportaccommodatie de Blinkerd in Den Haag verwarmd met warmte uit het lokale riool. Daarmee besparen zij 170.000 m3 gas per jaar.
Wesley Verschoof is manager van Sportcentrum De Blinkerd en Patrick Wagemans is projectleider namens de Gemeente Den Haag. Ze zijn beiden verantwoordelijk voor dit project. Ze hebben een paar jaar geleden, voordat de gascrisis begon, naar deze energietransitie-optie gekeken. Toen leek het de investering niet echt waard. Maar toen de gasprijzen stegen, hebben ze dit idee opnieuw bekeken. Een extern bureau heeft de berekeningen gemaakt en iedereen besefte dat het besparen van 170.000 m3 gas per jaar elke investering in dit project waard is.
Een extern bureau heeft de berekeningen gemaakt en berekende een besparing van 170.000 m3 gas per jaar. Naast de besparing op gas zijn ook de techniek van warmtepompen en de mogelijkheden om warmte in de bodem op te slaan verbeterd. Ten slotte past het bij de missie van de Gemeente Den Haag om flinke stappen voorwaarts te maken binnen de energietransitie.
“Binnen de gemeente Den Haag hebben we verschillende initiatieven voor energietransitie. De Blinkerd is het eerste zwembad in Den Haag dat is overgestapt van aardgas. Wereldwijd zijn er maar een paar zwembaden die worden verwarmd met dit type warmtebron. De techniek is vrij nieuw en niet in elke situatie toepasbaar. Het gebouw en de locatie zijn erg belangrijk. We hebben het geluk dat we op slechts 50 meter afstand een groot rioolgemaal hebben voor afvalwater en een groot veld ertussen.”
Hoe werkt het technisch gezien?
De Blinkerd zal gebruik maken van rioolwarmte-energie, ook wel riothermie of (het eigenlijk net iets andere) aquathermie genoemd. Rioolwater heeft een temperatuur van ongeveer 18°C in de zomer en 12°C in de winter. Het is een stabiele en betrouwbare warmtebron. In het midden van de buffertank bij het rioolgemaal is een dompelpomp geïnstalleerd om het vuile maar warme water op te zuigen en door een 100 meter lange buis te duwen die onder de grond is geplaatst van het pompstation naar de sportfaciliteit en terug. Twee andere buizen zijn om deze ‘vuilwaterleiding’ gewikkeld. Eén buis vervoert koelmiddel (glycol) en de andere buis is gevuld met schoon water dat tijdens de ‘stroom’ in de buis wordt verwarmd. De schoonwaterleiding en de koelmiddelleiding stromen het sportcomplex in. Het vuile water stroomt terug naar de buffertank.
Zodra de koelvloeistof en waterleidingen in het sportcomplex aankomen, gaat het warme water naar een warmtepomp die het water verwarmt tot 28 graden en het direct naar het zwembad laat stromen. De leiding met de koelvloeistof stroomt ook naar een van de warmtepompen en helpt het gebouw en de sportfaciliteit te verwarmen met behulp van een warmtewisselaar. Van daaruit wordt het verder verwarmd om het gebouw te verwarmen. In totaal zijn er vijf warmtepompen geïnstalleerd. In de nieuwe situatie hebben de leidingen lagere temperaturen dan de gasgestookte situatie. Daarom wordt de vijfde pomp gebruikt om het water te verwarmen tot meer dan 70 graden om legionella te voorkomen.
Opslag in de grond
Dit onderdeel van het warmteplan is in een later stadium van het project geïntroduceerd. In de zomer levert het rioolwater hogere temperaturen. In de winter zijn de temperaturen lager en is er meer extra warmte nodig. Om warmteverlies te voorkomen, wordt de warmte op 200 meter diepte in de grond opgeslagen. Er worden twee putten geboord: één om warmte in de zomer op te slaan en in de winter terug te halen, en de andere om het afgekoelde water terug te voeren naar de grond. Dit systeem heet warmte-koudeopslag (WKO) en wordt al gebruikt om het stadhuis van Den Haag te verwarmen en te koelen.
Duurzaamheidsmaatregelen in het verleden
De Blinkerd heeft al diverse duurzame maatregelen doorgevoerd. Alle lampen zijn vervangen door ledverlichting en de ramen zijn voorzien van HR++ glas. Wesley geeft nog een voorbeeld: “Voor de ventilatie hebben we apparatuur die warmte onttrekt aan de buitenlucht. Daarmee kunnen we de koude lucht die van buiten komt opwarmen. Daarnaast dekken we de baden af met dekens als het bad gesloten is. Hoe minder warmteverlies, hoe minder energie er nodig is.”
Feiten en cijfers:
- 170.000 m3 gas is vergelijkbaar met het gasverbruik van 170 reguliere huishoudens.
- De gemeente wil alle zwembaden in de stad duurzaam maken.
- De organisatie die het rioolwater beheert heet Hoogheemraadschap Delfland. Ook voor hen is dit een nieuw experiment. Dit project zal in de toekomst zorgvuldig worden geëvalueerd. Het is niet waarschijnlijk dat een soortgelijk project op dezelfde put zal plaatsvinden. De buffertank waar de warmte vandaan komt, werkt organisch. Te veel warmte uit deze put halen, kan andere uitdagingen opleveren voor de organische ‘vertering’ van het systeem.
Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd op Stories of Purpose.