“Met Oscar Circulair willen we steden afvalvrij maken”

Jan Willem en Remco Wagemakers werkten allebei in de cultuursector, Jan Willem als theater impresario en Remco als zakelijk leider. In 2017 besluiten ze met hun tijd, kennis en energie bij te dragen aan het oplossen van de klimaatcrisis. Ze starten een adviesbureau en groeien langzaam uit tot experts op het gebied van oplossingen voor bedrijfsafval. Als ze een voorstel uitwerken om het afvalprobleem van het Westergasterrein in Amsterdam op te lossen, bedenken ze een oplossing die nog niet bestaat. Jan Willem: “Toen kregen we de vraag of wij dit niet wilden gaan doen. Omdat we echt in deze oplossing geloven, zijn we er in 2019 mee aan de slag gegaan en hebben we Oscar Circulair opgericht.”

In drukke stedelijke gebieden zorgt afvalinzameling voor veel vervoer van zware vrachtwagens. Ook worden bedrijven onvoldoende gestimuleerd om hun afval te scheiden. Oscar Circulair zorgt in deze gebieden voor centrale inzameling, haalt in samenwerking met de bedrijven hoogwaardige grondstoffen uit het afval zodat er minder restafval overblijft en zorgt ervoor dat er veel minder vervuilende vervoersbewegingen in het gebied nodig zijn. Hun werknemers – Oscars genaamd – zamelen twee keer per dag, zeven dagen per week, met elektrische voertuigen afval en grondstoffen in. Inmiddels is Oscar Circulair koploper in gebiedsgerichte afvalinzameling. “We zamelen nu 16 verschillende stromen in. Ons model zorgt ervoor dat het percentage restafval bij ondernemers direct van 60 naar 30% gaat. Daarna kijken we samen hoe we het restafvalpercentage nog meer omlaag kunnen krijgen,” aldus Jan Willem.

Volgens Jan Willem kan de grondstoffentransitie richting een circulaire economie alleen maar op een sociale manier vormgegeven worden. “Het persoonlijke contact tussen de Oscars en medewerkers van de aangesloten bedrijven is erg belangrijk. Het zorgt voor betrokkenheid en bewustzijn en de kennis over afvalverwerking onder de medewerkers van de bedrijven wordt erdoor vergroot,” legt Jan Willem uit. Een groot deel van de Oscars heeft een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt of een arbeidsbeperking. Zij komen via verschillende sociale arbeidspartners bij Oscar Circulair terecht.

Omdat de Oscars het afval binnen bij de bedrijven ophalen, hoeven er geen containers meer aan de straat te worden gezet. Jan Willem: “Doordat we een grondstoffenhub hebben en met elektrische voertuigen rijden, scheelt dat op bijvoorbeeld het Westergasterrein 900 vuilniswagens per jaar. Dat zorgt voor minder uitstoot en een veiligere en leefbaardere buurt.” Vanaf de hub wordt alles afgevoerd naar duurzame verwerkers die in grote volumes de kwaliteitsstromen en het restafval de stad uit brengen. Daarbij kijkt Oscar Circulair naar het type vervoersmiddel, de afstand die de stromen gaan afleggen en wat er daarna met de stromen gebeurt. “We willen dat het verwerkt wordt tot halffabricaat of nieuwe producten en dat we ook tegen klanten kunnen zeggen; ‘dit is wat er met je grondstoffenstroom gebeurt’. We willen echt het systeem en de markt van afvalverwerkers en -transporteurs veranderen.”

Om bedrijven minder grondstoffen te laten gebruiken en beter te laten scheiden heeft Oscar Circulair ook een prijsprikkel ingebouwd in hun model. “Beter scheiden betekent bij ons een lagere rekening. En ook als je als bedrijf het totale volume afval naar beneden brengt, ben je goedkoper uit. Bij ons is restafval duurder dan alle andere stromen.”

Een voet tussen de deur krijgen binnen een zeer competitieve afvalmarkt is niet makkelijk. “Mensen zijn zeer bereid wat extra’s te doen, maar het moet niet te veel kosten. Wij willen het goed doen en het systeem veranderen, maar moeten concurreren met bedrijven die puur financieel en door aandeelhouders gedreven zijn.” Steun van financiers helpt hierbij. Door een investering in 2023 van een consortium van impactinvesteerders, bestaande uit ImpactCity partners DOEN Participaties en Rabo Foundation, en het Social Impact Fonds Rotterdam (SIF-R), kan Oscar Circulair van Amsterdam en Rotterdam uitbreiden naar andere steden. Wat Jan Willem niet verwacht had is dat zo’n investering er ook voor zorgt dat het makkelijker is om andere partijen te overtuigen. “Omdat DOEN Participaties in ons investeert, weten mensen dat onze onderneming goed is doorgelicht. Dat we geen luchtkasteel aan het bouwen zijn.”