Ga naar pagina inhoud

Stichting DOEN steunt Unwaste om afval als grondstof in te zetten.

16 juni 2022

Stichting DOEN steunt Unwaste om afval als grondstof in te zetten.

Recycling en hergebruik lijken toverwoorden als het gaat om de groeiende berg problemen die afval ons oplevert; (micro)plastics in zee, grote afvalstapels op het land en massale verbranding waarbij angstaanjagende hoeveelheden CO2 vrijkomen. Maar er blijven grote afvalstromen waar geen oplossing voor is. Unwaste gelooft in een wereld waarin afval niet bestaat en waar organische reststromen de grondstof vormen voor een nieuw product: sinaasappelschillen en koffiedik worden verwerkt in dagelijkse verzorgingsmiddelen, zoals handzeep en shampoo. Zo maken we niet alleen ons lichaam, maar ook de wereld elke dag een stukje schoner. Bart Aupers, co-founder van Unwaste vertelt over de weg van afval naar grondstof.

Op zoek naar gelijkgestemden

Tijdens onderzoek in Ghana en Nigeria ziet Bart de sporen van de Westerse consumptie. Hij vraagt zich af: “Wat is ons recht om zoveel te produceren, waardoor we er aan de andere kant van de wereld zo’n troep van maken?” Tijdens zijn zoektocht naar het ‘wat en hoe dan wel’, ontmoet hij Noor Buur en Robert-Willem Dol, oprichters van SOOP. Zij worstelen met dezelfde gedachte: Hoe kunnen we een positive impact maken met afval? Samen gaan ze verder onder de naam Unwaste.

Zeep is de beste verhalenverteller

Afval is een breed begrip. Er zijn verschillende soorten, zoals papier, glas, plastics en GFT afval. Het drietal besluit zich te richten op grote organische reststromen, omdat hier nog te weinig mee gebeurt. De keuze valt op koffiedik en sinaasappelschillen, omdat deze apart ingezameld kunnen worden en boordevol interessante grondstoffen zitten. Bart: “Het was nooit mijn droom om zeep te maken, maar de symboliek dat je jezelf met afval schoon kunt maken is zo mooi.”

“De symboliek dat je jezelf met afval schoon kunt maken is zo mooi.”

Was de wereld elke dag een stukje schoner

Veel verzorgingsproducten zijn zelf vervuilend voor het milieu, bijvoorbeeld omdat ze microplastics bevatten of ingrediënten die worden geproduceerd onder klimaatonvriendelijke omstandigheden. Als het aan Bart ligt, wordt afval als ingrediënt in persoonlijke verzorging de norm. En zo gek is dat niet: vroeger waste men ook de handen met koffiedik en groene zeep. Bart: “We zijn op een bizarre manier afvalstromen aan het creëren die waardeloos zijn als we er niets mee doen. Laten we opnieuw om ons heen kijken naar wat er is en hoe we dat goed kunnen gebruiken.”

Van idee naar product

Bart: “We begonnen met een pikzwart zeepje gemaakt van koffiedik dat het verhaal goed vertelt, maar minder geschikt is voor dagelijks gebruik.” Verdere productontwikkeling was noodzakelijk, maar dit kost tijd en veel geld. De steun van DOEN maakt het mogelijk hier een volgende stap in te zetten. Bart: “Het heeft ons geholpen om te professionaliseren en echt aan productontwikkeling te werken.”

De shampoobar met koffieolie, een blokje geconcentreerde shampoo dat er uitziet als een zeepje, is één van deze producten. Bart: “Koffiedrab bestaat voor 9 tot 13% uit koffieolie, een prachtig ingrediënt voor een verzorgingsproduct. Daarnaast bevat een shampoobar minder water, waardoor een kartonnen verpakking volstaat. Minder afval, minder transport van water en minder belastend verpakkingsmateriaal leveren een meer duurzaam product op.” Maar voor deze productie is geld nodig, daarom besluiten Bart en Noor voor crowdfunding. “Het is ongelofelijk spannend of je je verhaal over kan brengen aan een publiek. We hebben de actie binnen twee weken opgezet en na één dag zaten we al aan de 100% funding! Dat vertrouwen is echt te gek!”

Nog net geen ontploffing in het Concertgebouw

Productontwikkeling blijft maatwerk. Bij Unwaste droomden ze over een zeep met een natuurlijke scrub erin. Fijn vermalen gedroogde stukken sinaasappelschil vormen een mooi alternatief voor plastic microscrubs. “We ontwikkelden een vloeibare zeep die we mochten pitchen bij het concertgebouw. Het zag er prachtig uit en we lieten een grote hoeveelheid produceren. Wat we ons niet realiseerden is dat een natuurlijk product, soms ook natuurlijke processen, zoals fermentatie, met zich meebrengt.”

Op kantoor begonnen de flessen langzaam op te bollen en met schrik in het hart dacht Bart aan de jerrycans vol verse zeep die opgeslagen lagen in de kelder van het concertgebouw: “Eigenlijk zijn we gered door de lockdown. Hierdoor konden we onze producten terughalen en in zee gaan met een andere productiepartner die de zeep wel veilig kon maken.”

Dromen over kerstbomen

Naast koffiedik en sinaasappelschillen zijn er zijn nog genoeg andere afvalstromen die vragen om een oplossing, zoals de kerstbomen die begin januari als een afgedankt bos op straat liggen. Bart: “In deze traditie zit zo’n groot contrast: Rond Kerst komen we samen om stil te staan bij elkaar en de problemen in de wereld. Het is een moment van reflectie en zorg dragen voor elkaar. En een paar weken later gooien we de bomen die er jaren over gedaan hebben om tot dit fomaat te groeien, rucksichtloos naar buiten.” Helaas zijn de kerstbomen geconserveerd met zoveel chemische middelen dat de olieën hieruit onmogelijk in een zeep kunnen belanden. Maar, zegt Bart: “Choose your battles. Binnen je bedrijf kun je niet alle problemen aanpakken: de armoede in de wereld, kansenongelijkheid, het voedselprobleem. Focus op datgene waarin je wel het verschil kunt maken.”

Koffietijd

In het programma Koffietijd is Unwaste geïnterviewd over wat zij met de restanten van koffie maken. Bekijk de uitzending hier.

Onze partner Stichting DOEN ondersteunt Unwaste met een lening vanuit het programma Circulair Ondernemen